Opel Zafira
Οι δεξαμενές του φυσικού αερίου βρίσκονται κάτω από τα πίσω καθίσματα. Η Opel εγγυάται ότι η ασφάλεια του αυτοκινήτου, σε περίπτωση σύγκρουσης, είναι εφάμιλλη εκείνης του «κοινού» Zafira.
Η διαδικασία ανεφοδιασμού στις εγκαταστάσεις της Δ.Ε.Π.Α. μοιάζει πάρα πολύ με τη γνωστή διαδικασία σε ένα πρατήριο βενζίνης· μάλιστα, ακόμη και οι χρόνοι είναι όμοιοι.
Ο κινητήρας που χρησιμοποιείται είναι ο «γνωστός» Ecotec των 1.600 κ.εκ. Με την προσθήκη τεσσάρων επιπλέον μπεκ και την αύξηση της συμπίεσης στο 13:1, μπορεί πλέον να κινείται και με φυσικό αέριο.
Στους πίνακες φαίνεται ότι η τεχνολογία CNG είναι σαφώς πιο φιλική προς το περιβάλλον, ακόμα και από το συγγενές LPG. Εκεί που οι διαφορές πραγματικά εντυπωσιάζουν είναι στη συμβολή των καυσαερίων του φυσικού αερίου στο σχηματισμό νέφους.
Μπορεί το φυσικό αέριο να αντικαταστήσει επάξια τη βενζίνη; Η έλευση του Opel Zafira 1.6
CNG στα γραφεία του περιοδικού μάς βοήθησε να βρούμε τις απαντήσεις σε πολλά από τα
ερωτήματα γύρω από τη βιωσιμότητα και τη χρηστικότητα αυτού του εναλλακτικού καυσίμου.
φωτογραφίες: Θάνος Hλιόπουλος
MΠOPEI το πετρέλαιο και η βενζίνη να αποτελούν στη συνείδηση των οδηγών ένα είδος
κατεστημένου, όμως, με το φυσικό αέριο που κινεί τα «πράσινα» λεωφορεία της Aθήνας να μας
είναι πιο οικείο, η έλευση του Zafira 1.6 CNG μοιάζει να αποτελεί τη... φυσική
εναλλακτική των δύο προαναφερθέντων καυσίμων.
Τι είναι το φυσικό αέριο;
Μια καθαρά επιστημονική απάντηση είναι ότι πρόκειται για 90%, περίπου, μεθάνιο και μικρές
ποσότητες αιθανίου, προπανίου και βουτανίου. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του ως καυσίμου
είναι ο υψηλός αριθμός οκτανίων (από 120 έως 130), που σημαίνει ότι για την καλύτερη
εκμετάλλευσή του, η συμπίεση του κινητήρα πρέπει να βρίσκεται κοντά στο 13:1. Από κει και
πέρα, η καύση ενός κιλού (η επίσημη μονάδα μέτρησής του) φυσικού αερίου παράγει τόση
ενέργεια όση η καύση 1,5 λίτρου σούπερ αμόλυβδης. Tο φυσικό αέριο αποθηκεύεται σε αέρια
μορφή υπό υψηλή πίεση, περίπου 200 bar, μέσα σε δεξαμενές. Αυτή η λεπτομέρεια είναι
εκείνη που ουσιαστικά διαφοροποιεί το φυσικό αέριο από το συγγενές LPG (Liquid Petroleum
Gas), το γνωστό σε όλους μας «γκάζι», που χρησιμοποιούν τα ταξί. Aυτό αποθηκεύεται σε
υγρή μορφή και περιέχει κυρίως προπάνιο. Tο φυσικό αέριο, μέσω μιας αντλίας, τροφοδοτεί
τα μπεκ, τα οποία ψεκάζουν το καύσιμο στην πολλαπλή εισαγωγής, όπως ακριβώς συμβαίνει και
στο σύστημα multipoint injection των βενζινοκινητήρων. Αξίζει σε αυτό το σημείο να
αναφέρουμε ότι η στοιχειομετρική αναλογία αέρα?καυσίμου κατά την καύση είναι περίπου
17,2:1, όταν για τη βενζίνη είναι 14:1, δηλαδή το καύσιμο μίγμα του φυσικού αερίου είναι
πιο φτωχό σε αέρα.
Οικολογικό και ασφαλές
Το ότι η χρήση του φυσικού αερίου ενέχει πλεονεκτήματα για το περιβάλλον δεν αποτελεί
έκπληξη. Οι λόγοι που συνηγορούν υπέρ αυτού παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον. Σε αντίθεση
με το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο υπάρχει σε αφθονία, κάτι το οποίο, πέρα από το
οικολογικό του θέματος, επηρεάζει φυσικά και το οικονομικό. Το ιδιαίτερα βλαβερό θείο
είναι, επίσης, κάτι που δεν υπάρχει, τουλάχιστον σε σημαντικές ποσότητες, στη σύνθεση του
φυσικού αερίου, που σημαίνει ένας ρυπαντής λιγότερος στις εκπομπές των καυσαερίων. Όντας
αέριο, όταν ψεκάζεται, δε δημιουργεί φιλμ στα τοιχώματα της πολλαπλής εισαγωγής,
μειώνοντας ακόμα περισσότερο τους ρύπους. Τελευταίο και πλέον σημαντικό σημειώνεται το
γεγονός ότι το φυσικό αέριο δεν είναι τοξικό. Έτσι, λοιπόν, μια πιθανή διαρροή του στο
περιβάλλον δε θα έχει επιπτώσεις, σε αντίθεση με ό,τι -δυστυχώς συχνά- συμβαίνει με τα
πετρελαιοειδή.
Σύμφωνοι, το φυσικό αέριο είναι αρκετά ασφαλές για το περιβάλλον. Tι γίνεται, όμως, με
την ασφάλεια αυτών που το χρησιμοποιούν ως καύσιμο στα αυτοκίνητά τους; Η απάντηση σε
αυτό το ερώτημα είναι αρκετά καθησυχαστική, αφού οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι μάλλον
είναι πιο ασφαλές και από τη βενζίνη! Πρώτα απ? όλα, οι δεξαμενές στις οποίες
αποθηκεύεται το αέριο μέσα στο αυτοκίνητο είναι πλέον τόσο προηγμένες σε τεχνολογία, που,
σε περίπτωση σύγκρουσης, παρέχουν ασφάλεια εφάμιλλη του κλασικού ρεζερβουάρ. Πέρα από
αυτό, στην περίπτωση που τελικά υπάρξει κάποια διαρροή, το φυσικό αέριο είναι ελαφρύτερο
από τον αέρα, οπότε έχει την τάση να ανεβαίνει και να διαχέεται στον αέρα. Αυτός,
άλλωστε, είναι και ο λόγος που σε όλη την Ευρώπη τα αυτοκίνητα με τεχνολογία CNG
(Compressed Natural Gas) επιτρέπεται να παρκάρουν σε πολυώροφα γκαράζ, σε αντίθεση με
αυτά που καταναλώνουν LPG, το οποίο έχει την τάση να συσσωρεύεται στο έδαφος. Ακόμα και
οι συγκεντρώσεις στις οποίες το φυσικό αέριο αναφλέγεται στον αέρα είναι πολύ
συγκεκριμένες (5% με 10%), οπότε οι πιθανότητες να προκύψει φωτιά μετά από διαρροή είναι
μάλλον και αυτές περιορισμένες.
Tελειώνοντας την... «αγόρευση υπεράσπισης» της ασφάλειας που προσφέρει το φυσικό αέριο,
σημειώνουμε ότι η θερμοκρασία στην οποία αυτοαναφλέγεται το μεθάνιο είναι μεγαλύτερη από
εκείνη της βενζίνης ή του πετρελαίου, συνεπώς το «αστείο» σχόλιο ότι ένα αυτοκίνητο CNG
μπορεί να εκραγεί ή οτιδήποτε παρόμοιο μάλλον πρέπει να θεωρείται κακό χιούμορ ή άγνοια.
Η συμβίωση
Καλά τα νούμερα και οι θεωρίες, όμως πώς είναι η συμβίωση με ένα αυτοκίνητο που κινείται
με φυσικό αέριο; Προκειμένου να διαπιστώσουμε την απάντηση «ιδίοις όμμασι», ζητήσαμε τη
συνδρομή της Opel, η οποία έφερε στην Ελλάδα την έκδοση CNG του γνωστού Zafira 1.6. Το
συγκεκριμένο αυτοκίνητο χρησιμοποιεί τον «κοινό» Ecotec των 1.600 κ.εκ., στον οποίο έχει
τοποθετηθεί περιφερειακά το σύστημα του φυσικού αερίου. Φυσικά, κάποιες απαραίτητες
μετατροπές δε λείπουν, κι έτσι, τα μπεκ του ψεκασμού είναι πλέον οχτώ, τέσσερα για τη
βενζίνη και τέσσερα για το φυσικό αέριο, ενώ και η συμπίεση έχει προσαρμοστεί στις
απαιτήσεις του νέου καυσίμου, πλησιάζοντας το άκρως εντυπωσιακό 13:1. Το φυσικό αέριο
αποθηκεύεται σε τέσσερις δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας 14,8 κιλών, στις οποίες η
πίεση είναι σταθερή στα 200 bar. Με το πάτημα ενός πλήκτρου, ο οδηγός μπορεί ανά πάσα
στιγμή, ακόμα και εν κινήσει, να επιλέξει το καύσιμο που επιθυμεί να κινεί το μεγάλο MPV
της Opel.
Η πρώτη διαπίστωση έπειτα από μερικά δευτερόλεπτα μέσα στο αυτοκίνητο είναι ότι πρέπει να
κοιτάξεις την ενδεικτική λυχνία για να καταλάβεις με ποιο καύσιμο κινείσαι. Η λειτουργία
με το φυσικό αέριο είναι εξίσου ομαλή και αθόρυβη με της βενζίνης. Λίγα χιλιόμετρα
αργότερα, γίνεται αντιληπτό ότι αυτό το αυτοκίνητο σχεδιάστηκε για να λειτουργεί με το
«οικολογικό αέριο» και ότι η βενζίνη αποτελεί απλώς μια επικουρική λύση, αφού η απόδοση
διαφέρει σημαντικά υπέρ του πρώτου. Αυτό, άλλωστε, φαίνεται και από τη μικρή χωρητικότητα
του ρεζερβουάρ βενζίνης -μόλις 14 λίτρα- και φυσικά από τη συμπίεση που κάθε άλλο παρά
«φιλική» είναι προς τη «λειψή» σε οκτάνια βενζίνη, δημιουργώντας έντονα φαινόμενα
προανάφλεξης. Αν θέλουμε να σημειώσουμε ένα αρνητικό στοιχείο σχετικά με τη χρήση φυσικού
αερίου, αυτό είναι η απόδοση του κινητήρα στις χαμηλές στροφές, γεγονός που μας ανάγκαζε
να... «παίρνουμε φόρα» για να ανεβούμε τη ράμπα του υπόγειου γκαράζ της Ηλιουπόλεως. Οι
επιδόσεις σε καμία περίπτωση δεν εντυπωσιάζουν και υπολείπονται του αντίστοιχου «απλού»
Zafira 1.6, ωστόσο, το ζητούμενο εδώ δεν είναι οι απόλυτοι χρόνοι.
Σε έναν άλλο ευαίσθητο για αυτοκίνητο με εναλλακτικό καύσιμο τομέα, αυτόν της αυτονομίας,
τα αποτελέσματα των μετρήσεών μας ήταν αρκετά ενθαρρυντικά. Με τα 14 λίτρα του ρεζερβουάρ
της βενζίνης, καλύψαμε 170 χιλιόμετρα, τιμή άκρως ικανοποιητική για το μέγεθος του
αυτοκινήτου, το οποίο σημειωτέον ζυγίζει 170 κιλά παραπάνω από το βενζινοκίνητο
συνονόματό του (1.510 και 1.340 κιλά), ελέω φυσικά του συστήματος CNG. Με τα 15 κιλά του
φυσικού αερίου προέκυψε μια αυτονομία περίπου 240 χιλιομέτρων. Έτσι, η συνολική απόσταση
που μπορεί να καλύψει το αυτοκίνητο έφτασε στο διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό των 410
χιλιομέτρων. Το... κερασάκι στην τούρτα είναι η τιμή του φυσικού αερίου, η οποία προς το
παρόν δεν μπορεί να προσδιοριστεί, αλλά σίγουρα, αν επρόκειτο να διανέμεται για τέτοια
χρήση, σε αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, θα κόστιζε πολύ λιγότερο και από το ντίζελ!
Κοιτάζοντας μπροστά
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα, εν έτει 2004, δεν έχει προβλέψει την άφιξη
αυτοκινήτων με φυσικό αέριο. Αποτέλεσμα είναι προς το παρόν να υπάρχει ένα κενό στη
νομοθεσία σχετικά με αυτή την τεχνολογία, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι δεν έχει βρεθεί ακόμη
λύση με τα ντίζελ. Το τραγελαφικό της ελληνικής πραγματικότητας το διαπιστώνει κανείς
κοιτάζοντας την άδεια κυκλοφορίας του Zafira CNG. Eκεί που αναγράφεται το καύσιμο με το
οποίο κινείται το αυτοκίνητο, η λέξη «βενζίνη» είναι κανονικά τυπωμένη, ενώ το «φυσικό
αέριο» (που είναι και το κύριο καύσιμό του) είναι γραμμένο με... στιλό! Στις όποιες
ερωτήσεις σχετικά με το αν επιτρέπεται να κινείται εντός δακτυλίου, τι φόρο πληρώνει και
άλλα συναφή, η απάντηση ήταν κοινή: δεν ξέρουμε ακόμη. Την ίδια στιγμή, στην Ευρώπη, οι
νόμοι διευκρινίζουν ακόμα και τη λεπτομέρεια σχετικά με το χώρο στάθμευσης που αναφέραμε
νωρίτερα.
Ένα άλλο φλέγον ζήτημα αφορά το δίκτυο ανεφοδιασμού. Προς το παρόν, το μόνο σημείο που
μπορεί κανείς να γεμίσει ένα αυτοκίνητο CNG είναι το αμαξοστάσιο της Δ.Ε.Π.Α., εκεί που
ανεφοδιάζονται και τα λεωφορεία που καταναλώνουν φυσικό αέριο. Μελλοντικά, όμως; Μπορεί
το φυσικό αέριο που έρχεται σπίτια μας να είναι κατάλληλο για χρήση, ωστόσο η πίεση με
την οποία φτάνει στην κουζίνα μας είναι περίπου 0,5 bar, γεγονός που προϋποθέτει τη χρήση
κάποιου είδους συμπιεστή προκειμένου να φτάσει στα 200 bar, που είναι η πίεση πλήρωσης
των δεξαμενών του αυτοκινήτου. Η όλη διαδικασία μάλλον είναι αρκετά επικίνδυνη, που
σημαίνει ότι το πιθανότερο είναι ο ανεφοδιασμός να γίνεται στα πρατήρια βενζίνης, όπου οι
κανόνες ασφαλείας μπορούν να ελεγχθούν καλύτερα.
Πότε, όμως, θα γίνει αυτό; Η Opel ευελπιστεί ότι στην επόμενη πενταετία θα μπορέσει και
η ίδια, αλλά και το δίκτυο του φυσικού αερίου να εξασφαλίσουν την άνετη και
απροβλημάτιστη χρήση ενός μικρού στόλου αυτοκινήτων τα οποία θα προορίζονται για δημόσιες
υπηρεσίες. Το άνοιγμα στους ιδιώτες αναμένεται να γίνει αρκετά αργότερα, όταν πλέον θα
έχουν εξασφαλιστεί οι απαραίτητες προϋποθέσεις.
Τελικά, το φυσικό αέριο δείχνει να έχει τις προϋποθέσεις να γίνει μια βιώσιμη εναλλακτική
λύση στο μέλλον. Ως τεχνολογία, είναι αρκετά ευχάριστη στη χρήση της και ουσιαστικά
αξιοποιεί μέρος της ήδη υπάρχουσας. Το μόνο πρόβλημα είναι κατ? αρχήν ο καθορισμός του
απαραίτητου νομοθετικού πλαισίου και έπειτα η δημιουργία του απαραίτητου δικτύου._ 4Τ